تا
کنون متوجه شدیم که شروع فکر و اندیشه مدرن در ایران نه از مسیر صحیح خود
یعنی انتقال سنت ایرانی به توسط برخورد عقاید و اندیشه ها تا ایجاد تجدد .
بلکه از مسیر سفرنامه نویسی جلوه های ظاهری تجدد همچون نظم و پیشرفت های
شگفت انگیز اروپا شروع شد .
دگرگونیهایی که در اروپا پیدا شد ، یکی از استوار ترین پایه های اندیشه تجدد بود . رمان و نمایشنامه نویسی در کشورهای اروپایی مکان تکوین ذهنیت انسان دوران جدید بود .توضیح شکل گیری بسیاری از هنرهای جدید و حتی تکوین وجوهی از اندیشه جدید بدون ارجاع به رمان امکانپذیر نیست و به این اعتبار بدیهی است که نمایشنامه نویسی و ترجمه رمان اروپایی می توانست تحولی اساسی در ذهن ایرانی و زبان فارسی ایجاد کند .
برای مطالعه بیشتر و عمیقتر مسائل گفته شده توصیه می کنم به نوشته های آقای دکتر سید جواد طباطبائی و دکتر ماشاالله آجودانی مراجعه کنید .
دوره ای که پس از رکود و فترت هزار ساله شروع شده بود ، خصوصا از نیمه دوم عصر ناصری باعث زمینه انقلابی ژرف در ذهن ایرانیان شد ونویسندگان این دوره پیشگامان تجدد خواهی شدند .
اندیشه غربی با تفکر سنتی ایران تمایز بنیادی دارد و نمی توان اندیشه جدید را در قالب زبان فارسی ریخت که زبان مفاهیم و اندیشه مفهومی نیست . در غرب رمان همچون مکان زایش ذهن و زبان جدید بود و هیچ یک از نمودهای فرهنگ و تمدن اروپایی به اندازه رمان سهمی در تکوین ذهن و زبان جدید نداشته است .
نثر فارسی ، زبان اندرز نامه نویسی و معرفت و حکمت بود که بر حسب معمول از آن به ادب تعبیر شده است . در زبان فارسی آنچه با احساسات و عواطف عالی انسانی و زیبایی شناسی سروکار دارد به زبان شعر نوشته شده . می توان گفت که تاریخ ادبیات فارسی در واقع تاریخ شعر است در حالی که زبان اروپایی در دوره جدید زبان رمان بود و از این حیث شعر در تاریخ این زبانها همان جایگاهی را ندارد که در زبان فارسی پیدا کرده است .
همه تفاوتهایی که در زبان و ادبیات این دو فرهنگ وجود داشت نتوانست مانع ترجمه رمانهای اروپایی شود هر چند خیلی از مفاهیم جدید کلمه ای در زبان ما نداشتند اما این نویسندگان سعی در پیدا کردن کلمات مناسب می کردند . در واقع مشکل از همینجا آغاز شد چرا که وقتی به قول دکتر آجودانی به جای آزادی کلمه حریت گذاشته شود باعث بی راهه رفتن ذهن ایرانی می شود .
آخوندزاده رساله ای در همین مورد نوشت و در آن توضیح داد که این کار امکان ندارد و فقط باعث انحراف ذهن می شود و علاج را در تغییر حروف الفبا به لاتین می دید تا بشود مفاهیم جدید در درون حاملان اصلی آن به ایران و کلا به کشور های اسلامی برسد اما متاسفانه حتی اکنون نیز پس از صد و سی سال هنوز نوشته های او ممنوع الچاپ است .
از دیگر چیز هایی که باعث ورود تجدد شد رساله هایی بود که خطاب به دست اندرکاران نوشته شد تا بدینوسیله با ایجاد اصلاحات مملکت را در مسیر درست و پیشرفت بیاندازند . می شود گفت که اینگونه رساله ها جای اندرزنامه و سیاست نامه نویسی را که دیگر جایی در این مرحله تاریخی نداشت را گرفت . رساله مجدیه اثر مجدالملک به عنوان یکی از نخستین اصلاح طلبان جدید ایران و رساله او در تدوین نظریه اصلاح طلبی و نقادی او از وضع موجود با تکیه بر اندیشه سیاسی جدید جایگاه ویژه ای در اینگونه رساله ها دارد . از دیگر رساله ها می توان یک کلمه اثر مستشارالدوله را معرفی کرد .
باقی داستان برای روزی دگر
خوش باشید
دکی جون
دگرگونیهایی که در اروپا پیدا شد ، یکی از استوار ترین پایه های اندیشه تجدد بود . رمان و نمایشنامه نویسی در کشورهای اروپایی مکان تکوین ذهنیت انسان دوران جدید بود .توضیح شکل گیری بسیاری از هنرهای جدید و حتی تکوین وجوهی از اندیشه جدید بدون ارجاع به رمان امکانپذیر نیست و به این اعتبار بدیهی است که نمایشنامه نویسی و ترجمه رمان اروپایی می توانست تحولی اساسی در ذهن ایرانی و زبان فارسی ایجاد کند .
برای مطالعه بیشتر و عمیقتر مسائل گفته شده توصیه می کنم به نوشته های آقای دکتر سید جواد طباطبائی و دکتر ماشاالله آجودانی مراجعه کنید .
دوره ای که پس از رکود و فترت هزار ساله شروع شده بود ، خصوصا از نیمه دوم عصر ناصری باعث زمینه انقلابی ژرف در ذهن ایرانیان شد ونویسندگان این دوره پیشگامان تجدد خواهی شدند .
اندیشه غربی با تفکر سنتی ایران تمایز بنیادی دارد و نمی توان اندیشه جدید را در قالب زبان فارسی ریخت که زبان مفاهیم و اندیشه مفهومی نیست . در غرب رمان همچون مکان زایش ذهن و زبان جدید بود و هیچ یک از نمودهای فرهنگ و تمدن اروپایی به اندازه رمان سهمی در تکوین ذهن و زبان جدید نداشته است .
نثر فارسی ، زبان اندرز نامه نویسی و معرفت و حکمت بود که بر حسب معمول از آن به ادب تعبیر شده است . در زبان فارسی آنچه با احساسات و عواطف عالی انسانی و زیبایی شناسی سروکار دارد به زبان شعر نوشته شده . می توان گفت که تاریخ ادبیات فارسی در واقع تاریخ شعر است در حالی که زبان اروپایی در دوره جدید زبان رمان بود و از این حیث شعر در تاریخ این زبانها همان جایگاهی را ندارد که در زبان فارسی پیدا کرده است .
همه تفاوتهایی که در زبان و ادبیات این دو فرهنگ وجود داشت نتوانست مانع ترجمه رمانهای اروپایی شود هر چند خیلی از مفاهیم جدید کلمه ای در زبان ما نداشتند اما این نویسندگان سعی در پیدا کردن کلمات مناسب می کردند . در واقع مشکل از همینجا آغاز شد چرا که وقتی به قول دکتر آجودانی به جای آزادی کلمه حریت گذاشته شود باعث بی راهه رفتن ذهن ایرانی می شود .
آخوندزاده رساله ای در همین مورد نوشت و در آن توضیح داد که این کار امکان ندارد و فقط باعث انحراف ذهن می شود و علاج را در تغییر حروف الفبا به لاتین می دید تا بشود مفاهیم جدید در درون حاملان اصلی آن به ایران و کلا به کشور های اسلامی برسد اما متاسفانه حتی اکنون نیز پس از صد و سی سال هنوز نوشته های او ممنوع الچاپ است .
از دیگر چیز هایی که باعث ورود تجدد شد رساله هایی بود که خطاب به دست اندرکاران نوشته شد تا بدینوسیله با ایجاد اصلاحات مملکت را در مسیر درست و پیشرفت بیاندازند . می شود گفت که اینگونه رساله ها جای اندرزنامه و سیاست نامه نویسی را که دیگر جایی در این مرحله تاریخی نداشت را گرفت . رساله مجدیه اثر مجدالملک به عنوان یکی از نخستین اصلاح طلبان جدید ایران و رساله او در تدوین نظریه اصلاح طلبی و نقادی او از وضع موجود با تکیه بر اندیشه سیاسی جدید جایگاه ویژه ای در اینگونه رساله ها دارد . از دیگر رساله ها می توان یک کلمه اثر مستشارالدوله را معرفی کرد .
باقی داستان برای روزی دگر
خوش باشید
دکی جون
No comments:
Post a Comment